İran’a yönelik ambargonun kalkmasını sağlayacak anlaşmanın yapılmasıyla dikkatler dev ülkenin ticaretine yöneldi. İran tek kelimeyle iştah kabartıyor.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi ve Almanya’dan  oluşan P5+1 ülkeleri (P5: ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin) ile İran arasında Viyana’da 16 gündür süren görüşmelerde sonuca ulaşıldı.

Görüşmelerde yer alan bir yetkiliden alınan bilgiye göre İran’ın nükleer programının kısıtlanmasına karşılık ülkeye yıllardır uygulanan ekonomik yaptırımların hafifletilmesine yönelik anlaşma kabul edildi. Anlaşma ile İsrail ve ABD’nin askeri tehditleri altında büyüyen İran’ın nükleer faaliyetlerine ilişkin 12 yıllık açmazın sonlanması bekleniyor.

Anlaşmaya ilişkin açıklamanın ardından Brent tipi ham petrolün fiyatı Londra saatiyle 07:32’de yüzde 1,5 düşerek 57,01 dolar/varil oldu.

İran ve dünya güçleri arasında iki yıldır süren müzakerelerin sonundaki bu adım, dünyanın devleri arasındaki ilişkilerde büyük bir atılım alamına geliyor. Yaptırımların kaldırılması karşılığında İran İslam Cumhuriyeti’nin nükleer programının frenlenecek.

İRAN NE KAZANACAK?

Anlaşmanın tam olarak uygulamaya konması aylar sürebilir ancak yaptırımların kaldırılmasının zamanla petrol zengini İran’ın enerji ihracatını etkinleştirmesine, ülkenin uluslararası finansmana erişimiin kolaylaşmasına ve küresel yatırımcılara kapılarını açmasına yardımcı olması bekleniyor.

SON BÜYÜK PAZAR

Uzmanlara göre nükleer anlaşma, dünyadaki son büyük pazarın açılması anlamına geliyor.Yatırım bankası Renaissance Capital’e göre İran, büyük yatırımcıların henüz girmediği son büyük ekonomi.

1 MİLYAR DOLAR

Yaptırımların kaldırılmasıyla Tahran Borsası’nın 2016 başında yatırımclara açılması bekleniyor. İlk yıl sermaye girişlerinin 1 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. Şu ana kadar kurumsal yatırımcılara kapalı olan İran pazarı iştah kabartıyor.

Yıllardır uygulanan yaptırımlarla dünyadan izole edilen Perslerin yurdunda ekonomi durma noktasına gelmişti. Uzun ve zorlu görüşmelerden sonra varılan uzlaşmanın etkisi bugünden yarına görülmeyecek olsa da İran hisseleri şimdiden şimdiden yükselmeye başladı bile. Anlaşmanın İran ekonomisi ve küresel enerji piyasalarında önemli sonuçları olacak. Nihai anlaşma İran’ın kapılarının açacak ve ekonomistlere göre bu açılımın iç tüketim, yatırımlar ve ticaret üzerindeki etkisi çok büyük olacak.

ENFLASYON REKOR SEVİYEDE DÜŞECEK

İran, yaptırımların kaldırılmasıyla, 2017 yılında son 25 yılın en düşük enflasyonunu  bekliyor.

Üst düzey bir yetkiliden alınan bilgiye göre İran Merkez Bankası 2017 yılına kadar enflasyonu tek haneli rakamlara düşürerek ekonomik genişlemeyi teşvik etmeyi amaçlıyor.

İran Merkez Bankası Ekonomik İşlerinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Peyman Ghorbani; “Yaptırımların kaldırılmasıyla enflasyonu düşürecek ve ekonomik büyümeyi teşvik edecek önlemler alabileceğiz” dedi. Ghorbani; “Bu ağırlıklar ekonomimizin üzerinden kalktığı zaman büyük olasılıkla bu hedeflere çok daha çabuk ulaşabileceğimize inanıyorum” dedi.

Araştırmalara göre İran ekonomisi yaptırımlar nedeniyle olması gerekenden yüzde 15 ile 20 arasında daha küçük.

ANLAŞMANIN TÜRKİYE’YE YARARI

Dış Ekonomik İlişkiler Konseyi (DEİK) Türk-İran İş Konseyi Başkanı Rıza Eser, yaptırımların kalkmasıyla 2014 yılında 13,7 milyar dolar olan iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2 yıl içerisinde 30 milyar dolara ulaşabileceğini söylemişti. Zira ekonomik ambargo Türkiye’nin İran’a yaptığı ihracata ağır darbe vurmuştu.

İŞBİRLİĞİ ARTACAK

Türkiye ve İran arasında bu yılın Nisan ayı başında ticaret, eğitim, sağlık, çevre, aile ve sosyal politikalar konularında 8 anlaşma imzalandı.Yaptırımların kalkmasıyla iki ülke şimdi ticaret hacminin ve işbirliğinin artması öngörülüyor.

DOĞALGAZ VE PETROL

Türkiye İran’dan iki önemli enerji kaynağı ithal ediyor: Doğalgaz ve petrol. Yetkililer daha önce yaptıkları açıklamalarda İran’a uygulanan ambargonun kalkması ve fiyatların düşürülmesi halinde İran’dan doğalgaz alımı artabileceğini defaten dile getirmişlerdi.Rusya’nın ardından en büyük doğalgaz rezervi yüzde 17 ile İran’ın elinde bulunuyor. Ancak rezervlerin sadece yüzde 48’lik bölümünü işletilebiliyor. Bunun yanında İran’dan alınacak gazın TANAP (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi) aracılığıyla Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması gündemde. Çünkü Rusya ile anlaşmazlık yaşayan Avrupa yeni doğalgaz kaynakları arıyor.

Dünya petrol rezervlerinin onda birini elinde bulunduran İran ambargodan önce ülkemizin petrol ihtiyacının yarısını karşılamaktaydı. Türkiye, ambargo baskııs ile İran’dan yaptığı alımları azaltarak Irak’a yöneldi. İran, Ekonomi Bakanlığı tarafından ticaretin artırılacağı hedef ülke ilan edildi. Yaptırım baskısının kalkmasıyla iki ülke arasındaki ticaret hacminin her geçen yıl artması bekleniyor.

ŞİMŞEK: ÇOK İYİ HABER

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Twitter hesabından İran ve P5+1 ülkeleri arasında imzalanan nükleer anlaşma ile ilgili şu açıklamayı yaptı:”İran nükleer anlaşması Türk ekonomisi için çok iyi bir haber, iki ülke arasındaki ticaret ve yatırımları artıracaktır.”

ÇAVUŞOĞLU: TÜRKİYE DOĞRUDAN ETKİLENECEK

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu; İran’a yönelik ambargoların kalkması ile ilgili olarak; “İran’a yönelik ambargoların kalkması bölge ekonomisine katkı sağlayacak, Türkiye’yi de doğrudan etkileyecektir” dedi.

BÜYÜKEKŞİ:BÖLGE TİCARETİNE POZİTİF KATKI

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, İran nükleer anlaşmasının bölge ticaretine pozitif katkı sağlayacağını, yılın ilk altı ayında 1.9 milyarda kalan İran’a ihracatın nükleer anlaşmanın desteğiyle bu yıl 16 milyar dolara, 2016’da 35 milyar dolara yükseleceğini belirtti.